Help, mijn kind eet niet!

Het ging zo lekker, de eerste hapjes werden met veel smaak verorberd en tot 1,5-2 jaar at je kindje alles wat je maar op tafel zette. Hoe anders is het nu: het is een strijd aan tafel, als je het brood in 4 stukken snijdt i.p.v. 2, wordt er geen hap van genomen en de eens zo populaire broccoli wordt nu met de nek aangekeken. Moedeloos word je ervan en je maakt je zorgen of je kind wel voldoende voeding binnenkrijgt. What to do?

Ieder kind is uniek. Ook wat betreft eetgedrag. Sommige kinderen hebben van nature een goede eetlust en eten alles. Andere kinderen zijn kieskeurig, eten weinig of willen bijvoorbeeld absoluut niet dat de broccoli in aanraking komt met de aardappel. En dan zijn er nog bepaalde periodes en situaties waarin je kind opeens stopt met eten.*(zie toelichting onderaan de pagina)

Het aanleren van gezond eetgedrag draait simpel gezegd om 3 dingen:

1. het aanbieden van gezonde voeding
2. het geven van het goede voorbeeld
3. het bieden van een veilige omgeving waarin je kind zich kan ontwikkelen.

Die veilige omgeving houdt in dat kinderen zich geaccepteerd en geliefd voelen, los van of ze wel of niet hun bord leegeten. En dat ze de ruimte krijgen voor autonomie; om zelfstandig beslissingen te nemen en zich te ontwikkelen, binnen de kaders die jij als ouder bepaalt. Kortgezegd: jij bepaalt wat je kind eet, je kind bepaalt hoeveel. Hiermee leert je kind luisteren naar zijn of haar lichaam (‘zit ik vol of heb ik nog honger?’) en laat je zien wat gezonde voeding is (er vanuit gaande dat je gezonde voeding aanbiedt natuurlijk).

Klinkt simpel toch? Maar jij weet als ouder dat het echt niet zo eenvoudig is. Jij wil gewoon dat je kind zijn bord leegeet. Het loslaten en vertrouwen houden dat je kind zichzelf echt niet laat verhongeren, is makkelijker gezegd dan gedaan. Daarom: 6 tips om de druk van het eten af te halen en je kind aan het roer te zetten van zijn eigen voedselavontuur!

1. Betrek je kind bij het eten! Laat je kind meehelpen met het bedenken van maaltijden, boodschappen doen en bij het koken. Afhankelijk van de leeftijd van je kind zijn er genoeg taakjes waarmee je kind kan helpen: groente in de supermarkt in het karretje doen, een recept uitzoeken uit een kookboek met mooie plaatjes, groente wassen, tafel dekken, komkommer of banaan snijden. Wanneer kinderen zelf de maaltijd hebben ‘gemaakt’, zijn ze veel eerder geneigd om er ook van te proeven of eten. Dat kan bij het avondeten, maar natuurlijk ook in de ochtend. Zo maak ik smoothiebowls bijvoorbeeld altijd samen met mijn oudste dochter (4 jaar oud), waarbij zij de banaan pelt en in stukjes in de blender doet, de amandelmelk erbij giet en de lepel amandelpasta erin mag doen, die ik uit de pot heb gehaald (om te voorkomen dat de hele pot erin gaat). Let uiteraard altijd goed op met hete pannen, scherpe messen etc. en laat je kind nooit zonder toezicht in de keuken aan de slag gaan.
2. Geef je kind een keuze. Laat je kind mee bepalen wat er op tafel komt, door een keuze te geven voor verschillende gezonde opties: wil je vanavond broccoli of sperziebonen eten? Of nog breder: wil je vanavond een ovenschotel of pasta? En zorg dat er altijd iets (gezonds) vertrouwds op tafel staat, waarvan je weet dat je kind het lust en eet. De drempel is een stuk lager om iets nieuws te proberen wanneer er al gegeten wordt.
3. Laat je kind zoveel mogelijk zelf doen! Zelf opscheppen, zelf smeren, zelf snijden. Eten wordt een stuk leuker als je het zelf mag doen. Veel kinderen vinden het daarnaast een feest om eten te versieren, dippen of gieten. Maak bijvoorbeeld een smoothiebowl en laat je kind die versieren met kokosrasp, gehakte nootjes, banaan in plakjes, vers fruit of cacaonibs. Of snij rauwkost in repen en laat dippen in hummus, olijfolie, notenpasta of pesto. Versier fruit door het te besmeren met een beetje 100% pindakaas of notenpasta en laat je kind het vervolgens versieren met de strooisels hierboven genoemd. Of laat je kind 'spiesjes' maken met verschillende soorten fruit en/of rauwkost. In soep, dikke pap of een smoothiebowl kan je kind bijvoorbeeld een beetje kokosmelk gieten (met een leuk kannetje of glazen flesje). Op de pagina Recepten vind je trouwens wat ideeën voor smoothiebowls, pap en soep.
4. Zorg dat je kind op tijd eet. Veel kinderen zijn ’s avonds moe en dan is eten een hele opgave. Zorg er dus voor dat je kind overdag alle benodigde voedingsstoffen binnenkrijgt, zodat de druk bij het avondeten niet zo hoog is. Een handige tip hierbij is om je kind aan het einde van de middag (of tijdens het koken als je kind net terug is van bijv. de oppas of BSO) een monkey platter voor te schotelen met rauwkost en eventueel een hummus- of olijfoliedip (en wat nootjes of een gekookt eitje). Een monkey platter is een groot bord of een plank met verschillende soorten voedingsmiddelen, zodat je kind kan kiezen waar hij/zij zin in heeft en automatisch gevarieerder eet. Sowieso werkt een monkey platter goed bij kinderen. Het is leuk, er is veel variatie, je kind kan zelf kiezen en aangezien de basis van een monkey platter vaak rauwkost is, kan het kauwen sommige kinderen helpen te ontprikkelen. Lees er hier alles over!
5. Maak van maaltijden een gezellig moment. Door tijd te besteden aan de maaltijd (samen door kookboeken bladeren, boodschappen doen, naar de markt gaan, koken etc.), de tafel mooi te dekken en aandacht te hebben voor elkaar tijdens het eten, krijgt eten een positieve lading. Kinderen zijn sneller geneigd ‘nieuw’ eten te proberen als de sfeer aan tafel goed is. Een mooi middel om dit te bewerkstelligen is een ‘kletspot’ (een pot gevuld met vragen om een gesprek op gang te brengen of bijvoorbeeld het boek ‘Tafelklets’ met vragen en opdrachten voor aan tafel). Dit kun je kopen of zelf (samen met je kind) maken door vragen te bedenken en kaartjes te versieren. En wees creatief rondom eten: verzamel recepten die in de smaak vallen in een zelf geknutseld kookboek, ga picknicken in de woonkamer of introduceer op zaterdagavond de ‘wereldkeuken’, waarbij je een gerecht en eetgewoonte uit een ander land uitprobeert. Echt uitpakken kan natuurlijk niet elke dag, maar ga op zoek naar wat wél kan en start anders met 1x per week iets bijzonders te maken van een maaltijd. En laat je kind met ideeën komen.
6. Blijf rustig! Kinderen laten zichzelf niet zomaar verhongeren.** De nadruk leggen op eten (of steeds benoemen dat een kind niet of slecht eet), zorgt voor spanning rondom eetmomenten. Dat werkt averechts; spanning zorgt niet voor beter eetgedrag en kan zelfs schadelijk zijn voor de relatie die je kind met eten ontwikkelt op de lange termijn. Dreig of beloon niet en vel geen oordeel (ook geen ‘wat heb je goed gegeten'). Oftewel: zet het bord eten op tafel, zeg ‘eet smakelijk’ en laat het daarbij. Je kunt hooguit aan het einde van de maaltijd benoemen dat de volgende maaltijd of snack pas weer over een x aantal uur is, dus dat als je kind honger heeft, het nu nog even moet eten. Uiteraard is je kind uitleg geven over gezonde voeding en waarom het zo belangrijk is, geen probleem en zelfs heel belangrijk. Er is echter een verschil tussen ‘Van broccoli krijg je sterke spieren en botten’ en ‘Eerst nog even een hapje broccoli, dan pas een hapje vlees’. Daarnaast kan uitleg geven over gezonde voeding natuurlijk ook buiten de maaltijden om. Veel kinderen vinden het ook interessant om te zien waar voedsel vandaan komt, dus denk hierbij ook aan het bezoeken van een 'pluktuin' of boerderijdagen.

Hoewel het uitgangspunt voor gezond eetgedrag voor iedereen redelijk gelijk is (zelf het goede voorbeeld geven, gezonde voeding aanbieden en veilige omgeving bieden waarin je kind voldoende autonomie heeft), is de praktische invulling voor iedereen weer anders en zul je op zoek moeten gaan naar wat binnen jullie gezin en bij jouw kind werkt. Kun je wel wat hulp gebruiken in jouw zoektocht, aanvullende tips willen of meer informatie over wat nu écht gezonde voeding is? Plan dan een afspraak in via Persoonlijke advies of volg de cursus ‘Gezonde voeding voor kinderen’.

* Wanneer je kind plotseling minder goed eet, kan er meer aan de hand zijn dan alleen verminderde eetlust. Wellicht maakt je kind een ontwikkelingssprong door; in zo’n periode is het normaal dat je kind minder interesse heeft in eten. Dit kan zomaar een week of twee duren. Wanneer de sprong voorbij is, gaat je kind vanzelf weer eten. Ook zijn er bepaalde leeftijdsfases waar (jonge) kinderen doorheen gaan, waarin het volstrekt normaal is dat je kind bijvoorbeeld (opeens) geen groente meer eet (bijvoorbeeld wanneer je kindje 1,5-2 jaar oud is).
Maar er kan ook meer aan de hand zijn. Bijvoorbeeld een sluimerende ziekte of emotionele problemen. Kinderen die zich niet lekker voelen, eten over het algemeen minder goed. En jonge kinderen kunnen niet altijd goed aangeven dat ze zich niet lekker voelen of ergens pijn hebben. Ook emotionele problemen kunnen een verminderde eetlust veroorzaken; denk aan somberheid of stress.
Wees alert op de signalen die je kind afgeeft, maak een afspraak bij je huisarts als je je zorgen maakt, en als je kind wat ouder is; ga het gesprek aan om te achterhalen wat de oorzaak is van de verminderde eetlust.

** Ook hier geldt: er zijn uitzonderingen. Het komt gelukkig niet vaak voor, maar er zijn kinderen met eetstoornissen die geen hongerprikkel ervaren en/of zoveel angst hebben voor eten, dat ze zichzelf inderdaad laten verhongeren. Jij bent als ouder de expert op het gebied van je kind. Maak jij je zorgen? Dan trek je aan de bel en zoek je hulp.

PS Heb je wat aan mijn blog gehad? Volg me op Instagram of Facebook voor meer tips en inspiratie en deel het blog gerust als je iemand kent voor wie dit ook interessant is!